لەگەڵ هەبوونی ئەم هەمووە دین و ئایینە، چۆن بزانم کامیان ڕاستە؟ بەشی دووەم

  لەگەڵ هەبوونی ئەم هەمووە دین و ئایینە، چۆن بزانم کامیان ڕاستە؟

پیش هەموو شتێک پێویستە بزانین کە ئایا ڕاستی موتڵەق بوونی هەیە یان نە. چونکە ئەگەر ڕاستی موتڵەق بوونی نەبێت ئەوا ناتوانین لە هیچ شتێک دڵنیا بین. ئەوکات یان دەبینە ئەگنۆستیک (بەگومان)، واتە دڵنیا نابین لەوەی کە بەڕاستی دەتوانین شتێك بناسین، یان دەبین بە پلوورالیست (کۆگەرا)، واتە هەموو حاڵەتێک قبوڵ دەکەین، چونکە نازانین کامیان ڕاستە. 

ڕاستی موتڵەق بەوە پێناسە کراوە کە هاوتای ڕاستییە، هاوڕایە لەگەڵ بابەتەکەی و بەو جۆرە باسی دەکات کە هەیە. هەندێک پێیان وایە کە شتێك بە ناوی ڕاستی موتڵەق بوونی نییە، بەڵکو بووچوونێکی لەو شێوەیە لەڕاستیدا بەرگریکردنە لە خود. بۆ نموونە، ڕێژەگەراکان دەڵێن کە هەموو ڕاستییەک ڕێژەییە. بەڵام کەسێک دەبێت بپرسێت "ئایا ئەو قسەیە بەتەواوی ڕاستە؟ واتە ڕاستیی موتڵەقە؟" ئەگەر وایە، کەواتە ڕاستیی موتڵەق بوونی هەیە، ئەگەر نا، بۆچی باسی بکەین و گرنگی پێ بدەین؟ پۆستمۆدێرنیزم دان بە هیچ ڕاستییەکدا نانێت، بەڵام جەخت لەسەر یەک ڕاستیی موتڵەق دەکاتەوە: "پۆستمۆدێرنیزم ڕاستە." لە کۆتاییدا، ڕاستیی موتڵەق دەبێتە حەقیقەتێکی حاشاهەڵنەگر و ڕەتکردنەوەی کارێکی مەحاڵ دەبێت.

هەروەها ڕاستی موتڵەق بە شێوەیەکی سروشتی سنووردارە و ڕکابەرەکانی ڕەت دەکاتەوە. دوو کۆ دوو دەکاتە چوار؛ ئیدی هیچ وەڵامێکی دیکە ڕاست نییە. ئەم خاڵە تەواو هەستیار دەبێتەوە کاتێک کە دێتە سەر بەراوردکردنی سیستەمی باوەڕ و بیروبۆچوونە جیهانییەکان. ئەگەر بنەما و پێکهاتەی باوەڕێک سەلمێنرا کە ڕاستە، ئەوا هەموو ئەو باوەڕانەی دیکە کە بووچوونی پێچەوانەی ئەمیان هەیە، دەبێت هەڵە بن. هەروەها دەبێت ئەوەش بزانین دڵسۆزی و حەز و ئارەزوو کار ناکاتە سەر ڕاستیی موتڵەق. گرنگ نییە کە کەسێک چەندە دڵسۆزانە درۆیەک قبوڵ دەکات، چونکە درۆ هەر درۆیە. وە هیچ حەز و ئارەزووێك لە جیهاندا بوونی نییە کە بتوانێت درۆیەک بکات بە ڕاستی.

وەڵامی پرسیاری یەکەم ئەوەیە کە ڕاستی موتڵەق بوونی هەیە. کەواتە، ئەگنۆستیزم، پۆستمۆدێرنیزم، ڕێژەگەرایی و گومانگەرایی هەموو هەڵەن و ڕاست نین.

ئەمە بەرەو پرسیاری دووەممان دەبات، ئەویش ئەوەیە ئاخۆ لۆژیک و ژیربێژی دەکرێت لە بابەتی ئاییندا بەکاربێت. هەندێك دەڵێن ناکرێت و مەحاڵە، بەڵام بۆچی نا؟ ڕاستییەکە ئەوەیە کە لۆژیک گرنگییەکی زۆر جەوهەری هەیە کاتێک کە لێکۆڵینەوە لە ئیدعا و بانگەشە ڕۆحییەکان دەکەین، چونکە یارمەتیمان دەدات لەوە تێبگەین کە بۆچی هەندێک لە بانگەشەکان دەبێت ڕەت بکەینەوە و هەندێكی دیکە قبوڵ بکەین. لۆژێک گرنگییەکی زۆر زۆری لە هەڵوەشانەوەی پلوراڵیزمدا هەیە (کە دەڵێت هەموو ئیدعا و بانگەشەکان ڕاستن، تەنانەت ئەوانەشی کە دژی یەکترن یەکسانن و هەمان گرنگییان هەیە).

بۆ نموونە، ئیسلام و یەهودییەت دەڵێن کە عیسا خودا نییە، لە کاتێکدا مەسیحییەت عیسا بە خودا دەزانێت. یەکێک لە یاسا بنەڕەتییەکانی لۆژیک بریتییە لە "نادژیەکی"، واتە ناکرێت شتێک هاوکات (ئەی) و (نائەی) بێت و هەروەها وەکو یەک بن. ئەگەر ئەم یاسایە لە حاڵەتەکەی یەهودیەت و ئیسلام و مەسیحییەتدا پەیڕە بکەین، ئەوا دەبێت یەکیان ڕاست بێت و ئەوەی دیکەیان هەڵە. عیسا ناتوانێت هاوکات خودا بێت و خوداش نەبێت. ئەگەر بە شێوەیکی باش و دروست بەکاربهێنرێت، ئەوا لۆژیک و ژیربێژی چەکێکی بەهێزە دژی پلوراڵیزم، چونکە بە ڕوونی نیشانی دەدات کە ناکرێت هەموو ئیدعا و بانگەشە پێچەوانەکان ڕاست بن. ئەم تێگەیشتنە تەواوی بیروبۆچوونی "ڕاستی بۆ تۆ بەڵام نەک بۆ من" لەناودەبات.

 وە مەنتق و ژیربێژی ئەو وتە باوەی پلوراڵیستەکان دەتوێنێتەوە کە دەڵێن "هەموو ڕێگاکان بەرەو لووتکەی شاخەکەت دەبەن". لۆژیک دەریدەخات کە هەر بیروباوەڕێک کۆمەڵێک نیشانەی تایبەت بە خۆی هەیە کە لە کۆتاییدا بەرەو شوێنێکی تەواو جیاوازت دەبات. لۆژیک بۆت ئاشکرا دەکات کە ڕوونکردنەوەی گونجاوی گەڕان بەدوای ڕاستیی ڕۆحیدا وەکو کۆمەڵێک ڕێگای پێچاوپێچ وایە – تەنها یەکێک لە ڕێگاکان بەرەو ڕاستیت دەبەن، ئەوانەی دیکە دەگەن بە بنبەست. لەوانەیە هەموو بیروباوەڕەکان لە ڕواڵەتدا کۆمەڵێک خاڵی هاوبەشیان هەبێت، بەڵام لە بنج و بناواندا جیاوازیی زۆر جەوهەری لەنێوانیاندا هەیە.

کەواتە بۆمان دەردەکەوێت کە دەتوانیت ژیربێژی لە بابەتی ئاییندا بەکاربهێنیت. بەم هۆیەوە، پلوراڵیزم لێرەدا جێگەی نابێتەوە، چونکە لۆژیکی نییە و ناتەبایی تێدایە بەوەی کە پێی وایە دوو ڕاستی تەواو دژیەک دەکرێت هەردووکیان ڕاست بن.

دوای ئەمە دێینە سەر پرسیارە گەورەکە: ئایا خودا بوونی هەیە؟ بێباوەڕان و سروشتگەراکان (ئەوانەی کە جگە لەم گەردوون و دنیا مادییە هیچی دیکەیان بەلاوە پەسەند نییە) دەڵێن نەخێر، خودا بوونی نییە. لە کاتێکدا چەندین کتێب و دەیان دیبەیت و چەلەحانێ لەم بارەیەوە کراوە، بەڵام دەتوانین بڵێین کە وەڵامی ئەم پرسیارە هەتا ڕادەیەک زۆر ئاسان و سانەیە. بۆ ئەوەی بەتەواوی بچینە نێو بابەتەکەوە، ئەوا پێویستە پێش پرسیاری هەبوونی خودا، ئەم پرسیارە بکەین: بۆچی لە جێگەی ئەوەی کە هیچ شتێک نەبێت، هەموو شتێک هەیە؟ بە واتایەکی دیکە، تۆ و ئەو شتانەی لە دەوروبەرتن، چۆن پەیدا بوون؟ سەلماندنی بوونی خودا دەکرێت بەم سادەییە باس بکرێت:

شتێک بوونی هەیە.

تۆ شتێکت لە هیچەوە دەست ناکەوێت.

کەواتە زاتێکی پێویست و هەتاهەتایی بوونی هەیە.

تۆ ناتوانیت ئەوە پشتگوێ بخەیت کە تۆ هەیت چونکە دەبێت هەبیت بۆ ئەوەی بوونی خۆت ڕەت بکەیتەوە (کە لەڕاستیدا خۆت شکست دەدەیت)، کەواتە تیۆری یەکەم ڕاستە. هەتا ئێستا کەس نەیتوانیوە دەریبخات شتێک لە هیچەوە پەیدابووە مەگەر ئەوەی کە دووبارە پێناسەی "هیچ شتێک" بکەنەوە، کەواتە تیۆری دووەمیش ڕاستە. واتە بە شێوەیەکی سروشتی دەرەنجامەکە بەم شێوەیە دەبێت – زاتێکی هەتاهەتایی و ئەزەلی هۆکاری هەموو ئەو شتانەیە کە بوونیان هەیە.

کۆتایی بەشی دووەم

تەرجەمەی لە ئینگلیزییەوە: بنیامین بارامی

ژێدەر: gotquestions.org

لەگەڵ هەبوونی ئەم هەمووە دین و ئایینە، چۆن بزانم کامیان ڕاستە؟ بەشی یەکەم

لەگەڵ هەبوونی ئەم هەمووە دین و ئایینە، چۆن بزانم کامیان ڕاستە؟

گومان لەوەدا نییە لەگەڵ هەبوونی ئەم هەمووە ئایینە لە جیهاندا، زەحمەتە کە بەئاسانی بزانی کامیان خاوەنی پەیامی ڕاستەقینە و دروستە. با بەشێوەیەکی گشتی باسی بابەتەکە بکەین، پاشان بەوردی دەچینە سەر ئەوەی کە چۆن کەسێک ئەگەر بیەوێت، دەتوانێت دەرەنجامێكی دروست لەسەر یەزدان وەربگرێت.

کێشەی هەبوونی کۆمەڵێک وەڵامی جیاواز بۆ بابەتێکی دیاریکراو تایبەت نییە بە بابەتیی ئایینی. بۆ نموونە، دەتوانی سەد قوتابیی بیرکاری بهێنیت، هاوکێشەیەکی ئاڵۆزیان پێبدەیت بۆ ئەوەی شیکاری بکەن، دەکرێت زۆربەیان وەڵامیی هەڵە بدەنەوە. بەڵام ئایا ئەوە بەو مانایە دێت کە وەڵامی دروست بوونی نییە؟ نەخێر، وا نییە. ئەوانەی کە بە هەڵە وەڵامیان داوەتەوە، دەبێت هەڵەکانیان نیشان بدرێت و فێری تەکنیکە پێویستەکان بکرێن بۆ ئەوەی بتوانن بە وەڵامە دروستەکە بگەن.

چۆن دەگەین بە حەقیقەت و ڕاستیی خودا؟ ئێمە لێڕەدا شێوازێکی سیستماتیک بەکاردەهێنین بۆ جیاکردنەوەی ڕاستی لە هەڵە لەڕێگەی بەکارهێنانی تاقیکردنەوەی جیاواز بۆ ڕاستییەکە، کە لە ئاکامدا کۆمەڵە ئەنجامێکی ڕاستمان دەست دەکەوێت. ئایا دەتوانی بیهێنیتە پێش چاوی خۆت کە ئەو دەرەنجامە کۆتاییەی زانایەک بەدەستیهێناوە لەم ڕێگەیەوە بووە: زاناکە ڕۆیشتووەتە نێو تاقیگەکەیەوە و مادەکانی تێکەڵکردووە، بەبێ ئەوەی هیچ لێکۆڵینەوە و یاسا و ڕێسایەکی لەپشت بێت؟ یان ئەگەر پزیشکێک یەکسەر دەست بکات بە چارەسەرکردنی نەخۆشێک بە پێدانی کۆمەڵە دەرمانێکی نەناسراو، بە هیوای ئەوەی کە نەخۆشەکە چاک ببێتەوە؟ نە زاناکە و نە پزیشکەکە ئەو ڕێگەیەیان نەگرتووەتە بەر، بەڵکو شێوازگەلی سیستماتیکیان بەکارهێنا کە مێتۆدیکاڵ و بەڵگەیی و سەلمێنەری ئەوەن کە لە کۆتاییدا دەرەنجامی دروستیان دەداتێ.

ئەگەر وایە، کەواتە بۆچی دەبێت لاهوت – زانستی لێکۆڵینەوە لە خودا – جیاواز بێت؟ بۆچی باوەڕ و ئایین دەکرێت بە شێوەیەکی هەڕەمەکی و ناڕێک لێی نزیک ببیتەوە و لەگەڵ ئەوەشدا دەرەنجامگەلی دروست بداتە دەستەوە؟ بەداخەوە زۆر کەس ئەم شێوازە دەگرنە بەر، هەر لەبەر ئەمەشە کە دین و ئایینێکی زۆر لە جیهاندا بوونی هەیە.

ئێستا کە باسی ئەوەمان کرد، دەتوانین بگەڕێینەوە سەر پرسیارە سەرەکییەکەمان: چۆن دەتوانین بگەین بە دەرەنجامی ڕاستەقینە و بڕواپێکراو لەبارەی خوداوە؟ دەبێت چ شێوازگەلێكی سیستماتیک بگرینە بەر؟ یەکەم جار دەبێت چوارچێوەیەک بنیات بنێین بۆ ئەوەی بانگەشە و ئیدعا جیاوازە ڕاستەکان تاقی بکەینەوە، پاشان پێویستمان بە نەخشەڕێگایەکە کە شوێنی بکەوین تاکو بگەینە دەرەنجامی دروست. دەتوانین ئەم چوارچێوە باشە بەکاربهێنین:

1.   هاواهەنگی و سازگاریی لۆژیکی: ئیدعا و بانگەشەکانی سیستمێکی ئایینی دەبێت لە ڕووی لۆژیک و مەنتقییەوە سازگار و هاواهەنگی یەکتر بن و لە هیچ شتێکدا پارادۆکس و ناکۆکی و دژیی تێدا نەبێت. بۆ نموونە، ئامانجی کۆتایی بودیزم ئەوەیە کە دوورتبخاتەوە و داتببڕێنێت لە هەموو جۆرە مەیل و حەز و ئارەزووێک. بەڵام کەسێک دەبێت خاوەنی حەز و ئارەزوو بێت بۆ ئەوەی بتوانێت لە حەز و ئارەزووەکانی داببڕێت. کەواتە، ئەمە بنەمایەکی نالۆژیکی و دژیەکە.

2.   قبوڵکراو و پەسەندکراوی ئەزموونی: ئایا هیچ بەڵگەیەک لەبەردەستدان کە پشتگیری ئەو دین و ئایینە بکات کە تۆ باوەڕت پێیەتی (بەڵگەی عەقڵانی یان بەڵگەی دەرەوەی ئەو ئایینە، هتد)؟ بەشێوەیەکی سروشتی تاکە کارێكی دروست ئەوەیە کە تەنها بۆ ئیدعا و بانگەشە گرنگ و گەورەکان داوای بەڵگە بکەین بۆ ئەوەی بانگەشە ئایینەکە پشتڕاست بکرێتەوە و پەسەند بکرێت. بۆ نموونە، شوێنکەوتووانی مۆرمەن دەڵێن کە کاتی خۆی عیسای مەسیح سەردانی ئەمریکای کردووە، لە کاتێکدا هیچ جۆرە ئاسەوار یان هیچ جۆرە بەڵگەیەکی دیکە بوونی نییە کە ڕاستی بانگەشەکەیان بسەلمێنێت.

3.   پەیوەندیی بوونی و وجودیی: سیستەمە ئایینییەکە پێویستە تیشک بخاتە سەر ئەو پرسیارە گرنگانەی ژیان کە لە خوارەوە ئاماژەمان پێکردووە، هەروەها فێرکردن و فەرمانەکانی ئەو ئایینە پێویستە بەوردی لەو جیهانەدا ڕەنگ بداتەوە کە ئێمە تێیدا دەژین. بۆ نموونەی باوەڕی مەسیحییەت وەڵامی زۆرێک لە پرسیارە گرنگەکانی ژیان دەداتەوە، بەڵام هەندێک جار دەکەوێتە ژیر پرسیارەوە کە چۆن دەبێت خودایەکی هەرە دەسەڵاتدار لە جیهانێکدا بوونی هەبێت کە پڕە لە خراپەکاری؟ ڕەخنەگرەکان پێیان وایە کە ئەو جۆرە بانگەشەیە دەبێتە هۆی پێشێلکردنی بنەمای پەیوەندی بوونی و وجودیی، هەرچەندە وەڵامی زۆر باش لە هەمبەر ئەم ڕەخنەیەدا دراوەتەوە، بەڵام هێشتا بابەتە لە ژێر باس و لێکۆڵینەوەدایە.

ئەو چوارچێوەیەی کە لە سەرەوە باسمان کرد، کاتێک بەسەر بابەتی ئاییندا جێبەجێ دەکرێت، وا دەکات بگەیت بە بۆچوونی دروست لەسەر خودا، هەروها وەڵامی ئەم چوار پرسیارە گەورەیەی ژیان دەداتەوە:

1)      سەرچاوە و بنچینە – ئێمە لە کوێوە هاتووین؟

2)      ڕەفتار و ئاکار (ئێتیک) – دەبێت چۆن بژین؟

3)      مانا – بۆ دەژین؟ مەبەست لە ژیان چییە؟

4)      چارەنووس – ئاراستەی مرۆڤ بەرەو کوێ دەڕوات؟

بەڵام چۆن بتوانین ئەم چوارچێوانە لە گەڕان بە دوای یەزداندا جێبەجێ بکەین؟ شێوازی پرسیار و وەڵامی هەنگاو بە هەنگاو یەکێکە لە باشترین ئەو تاکتیکانەی کە دەتوانین بەکاریبهێنێن. بە سنووردارکردنی پرسیارەکانی بەردەستبوو، دەکرێت ئەم پرسیارانەی خوارەوەمان دەستبکەوێت:

1.       ئایا ڕاستیی موتڵەق بوونی هەیە؟

2.       ئایا مەنتق و دین لەگەڵ یەکتردا دەگونجێن؟

3.       ئایا خودا بوونی هەیە؟

4.       ئایا دەکرێت خودا بناسین؟

5.       ئایا عیسا خودایە؟

6.       ئایا خودا بیر لە ئێمە دەکاتەوە و گرنگیمان دەداتێ؟

کۆتایی بەشی یەکەم

تەرجەمەی لە ئینگلیزییەوە: بنیامین بارامی

ژێدەر: gotquestions.org

ئایا پاپای ڤاتیکان نوێنەر (جێگرەوە)ی عیسای مەسیحە لەسەر زەوی؟

وشەی جێگرەوە و نوێنەر لە بنەڕەتدا لە وشەی "ڤیکاریۆس"ی لاتینییەوە هاتووە کە ڕێک بە واتای "لە جێگەی" دێت. لەلای کڵێسای کاتۆلیکدا جێگرەوە نوێنەری بەرپرسێکی پلە پەرزە بە هەمان دەسەڵات و پلەی بەرپرسەکەوە. کاتێک کەسێك دەڵێت کە پاپای ڤاتیکان "جێگرەوەی مەسیح"ە، واتای ئەوەیە کە پاپاش وەکو مەسیح هەمان هێز و دەسەڵاتی بەسەر کڵێسادا هەیە. دەستەواژەی "جێگرەوە، نوێنەر" لە فەرمایشتێکی عیساوە هاتووە کە لە (یۆحەنا ٢١: ١٦- ١٧)دا بە پەترۆسی قوتابیی فەرموو: "بەرخەکانم بلەوەڕێنە ... چاودێری مەڕەکانم بکە."

بەپێی تێگەیشتن و لێکدانەوەی کڵێسای کاتۆلیک، پەترۆس شازادەی نێردراوانی مەسیحە، واتە یەکەم پاپایە و ئەو فەرمایشتەی مەسیحی بەجێهێناوە کە لە (مەتا ١٦: ١٨- ١٩)دا هاتووە (مەسیح، پەترۆس بەو بەردە ناوزەد دەکات کە کڵێساکەی خۆی لەسەر بنیات دەنێت).

بۆ ئەوەی لەوە تێبگەین کە ئایا لە ڕوانگەی کتێبی پیرۆزەوە دروستە کە بە مرۆڤێک بگوترێت "نوێنەری مەسیح"، ئەوا بەوردی دەڕوانینە کتێبی پیرۆز تاکو بزانین چۆن باسی دەور و ڕۆڵی عیسا لە ژیانماندا دەکات کاتێک کە لەسەر زەوی بوو، هەروەها بەردەوام چیمان بۆ دەکات. نامەی عیبرانییەکان بەراوردی نێوان عیسا و مەلکیسادقی سەرۆک کاهین دەکات (پەیدابوون ١٤) و بەراوردی دەکات بە کاهینیێتی لێڤییەکانی پەیمانی کۆنەوە. ئەو پرسیارەی کە لێرەدا سەرهەڵدەدات ئەمە: "ئەگەر تەواوبوون و کامڵبوون لە ڕێگەی جێبەجێکردنی یاسا و شەریعەتەوە بەدەستدێت، بۆچی دەبێت کاهینێکی دیکە دابنرێت (عیبرانییەکان ٧: ١١)؟

لە (عیبرانییەکان ٧: ١٤- ١٩)دا هاتووە: "ئاشكرایە كە مەسیحی خاوەن شكۆمان سەر بە هۆزی یەهودایە، موساش لەبارەی كاهینیێتی باسی ئەم هۆزەی نەكردووه. زۆر ڕوونتریشە، ئەگەر لە شێوەی مەلكیسادق كاهینێكی دیكە دەربكەوێت، كە ئەو بەپێی تەورات بە كاهین دانەنراوە كە لە ڕێگەی ڕەچەڵەكەوەیە، بەڵكو بەپێی هێزی ئەو ژیانەی كە لەناوناچێت، چونكە شایەتی دەدات: هەتاهەتایە تۆ كاهینیت، لە پلەی مەلكیسادق. ئیتر ڕاسپاردەی پێشوو لابردرا، لەبەر ئەوەی لاواز و بێ سوود بوو، چونكە تەورات هیچ شتێكی تەواو نەكرد، بەڵكو هیوایەكی چاكتر هاتە كایەوە كە بەهۆیەوە لە خودا نزیك دەبینەوە."

ئەم دەقە دەریدەخات کە عیسای مەسیح لە کاهینەکان مەزنترە، هەروەها لە سەرۆک کاهینەکانیش پلەی بەرزتر و گەورەترە. ئەمە دەقێکی گرنگ و سەرەکییە بۆ دەرخستنی ئەم ڕاستییە: "كاهینەكان زۆربوون، چونكە مەرگ بووە كۆسپ لەوەی بەردەوام بن. بەڵام چونكە عیسا هەتاهەتایە دەمینێتەوە، كاهینیێتییەكی نەگۆڕی هەیە. لەمەوەش دەتوانێ ئەوانە بە تەواوی ڕزگار بكات كە لە ڕێگەی ئەوەوە دەچنە لای خودا، ئەو هەمیشە دەژیێت تاكو داكۆكییان لێ بكات." (عیبرانییەکان ٧: ٢٣- ٢٥)

ئەمە واتای ئەوەیە کە عیسا بۆ هەتاهەتایە سەرۆک کاهینە. لەبەرئەوەی عیسا "پیرۆز و بێ گلەیی و بێگەردە، لە گوناهباران جیا كرایەوە و لە ئاسمان بەرزتر كرا" (عیبرانییەکان ٧: ٢٦)، ئەو جیاوازە لە هەموو کاهینەکانی دیکە چونکە "پێویستی بەوە نییە وەك سەرۆك كاهینانی دیكە ڕۆژانە قوربانی بكات، یەكەم بۆ گوناهەكانی خۆی و دوایی بۆ گوناهەكانی گەلەكەی، چونكە یەك جار خۆی كرد بە قوربانی بۆ هەمووان" (عیبرانییەکان ٧: ٢٧). "تەورات كەسانێك لە پێگەی سەرۆك كاهین دادەنێت كە لاوازییان هەیە، بەڵام وشەی سوێند كە دوای تەوراتە، كوڕەكە دادەنێت كە هەتاهەتایە تەواوكراوە" (عیبرانییەکان ٧: ٢٨). بەڵام لەڕاستیدا ئەو خزمەتەی كە عیسا وەریگرت لە خزمەتی ئەوان زۆر نایابترە، بەو ئاستەی كە خۆی پەیوەندی ڕێكخەرە بۆ پەیمانێكی باشتر، چونكە پەیمانە نوێیەكەی لەسەر بەڵێنی باشتر بنیاد نراوە" (عیبرانییەکان ٨: ٦).

کتێبی پیرۆز لەبارەی عیساوە دەڵێت کە "بێجگە لەو ڕزگاربوون نییە، چونكە ناوێكی دیكە لەژێر ئاسماندا نییە لەناو خەڵكدا درابێت، بەوەوە پێویست بكات ڕزگار بین" (کرداری نێردراوان ٤: ١٥). "تەنها یەک ئاشتکەرەوە لەنێوان خودا و مرۆڤدایە، ئەویش عیسای مەسیحی مرۆڤە" (یەکەم تیمۆساوس ٢: ٥). بینیمان کە لەنێو کتێبی پیرۆزدا شتێک بە ناوی "جێگرەوەی مەسیح" لەسەر زەوی بوونی نییە. هیچ کەسێک ناتوانێت ئەوە بکات کە مەسیح کردی، یان ئەوەی کە ئێستا مەسیح لەجێگەی ڕەگەزی مرۆڤایەتی دەیکات.

بەڵام ناونیشانی نوێنەر واتایەکی دیکەش لەخۆ دەگرێت: "خاوەن هەمان هێز و دەسەڵاتی یاسایی ئەو بەرپرسەیە کە نوێنەرایەتی دەکات." لە (مەتا ١٦: ١٨)دا عیسای مەسیح ئەو کەسەیە کە دەڵێت کڵێساکەی بنیات دەنێت؛ هەرگیز ئەم هێز و دەسەڵاتە بە کەسێكی دیکە ناسپێرێت. ئەگەر بانگەشەی ئەوە بکەین کە پاپای ڤاتیکان نوێنەری مەسیحە، ئەوا لە ڕاستیدا بەڵێنی ئەنجامدانی شتێک دەدەین کە مەسیح بەڵێنی داوە.

بێگومان عیسا لەسەر زەوی پیشبینی "نوێنەر"ێکی کردووە لە دوای ڕۆیشتنی خۆی جێگەی بگرێتەوە. بەڵام ئەم "جێگرەی مەسیح" کاهین، سەرۆک کاهین، قەشەی باڵا (ئوسقۆف) یان پاپا نییە. لە ڕوانگەی کتێبی پیرۆزەوە تاکە نوێنەری مەسیح بریتییە لە ڕۆحی پیرۆز. (یۆحەنا ١٤: ٢٦) دەڵێت: "بەڵام یارمەتیدەرەكە، ڕۆحی پیرۆز، ئەوەی باوك بە ناوی منەوە دەینێرێت، ئەو هەموو شتێكتان فێردەكات و هەموو ئەو شتانەی پێم گوتوون بیرتان دەخاتەوە." هەروەها لە (یۆحەنا ١٤: ١٦- ١٨)دا هاتووە: "منیش داوا لە باوك دەكەم یارمەتیدەرێكیc دیكەتان بداتێ كە هەتاهەتایە لەگەڵتان بمێنێتەوە، ڕۆحی ڕاستی، كە جیهان ناتوانێت وەریبگرێت، چونكە نایبینێت و نایناسێت. بەڵام ئێوە دەیناسن، چونكە لەگەڵتان دەمێنێتەوە و لەناو ئێوەدا دەبێت. بە هەتیوی بەجێتان ناهێڵیم، دێمەوە لاتان." ڕۆحی پیرۆز جێگرەوە و نوینەری عیسای مەسیحە لەسەر زەوی. ڕۆحی پیرۆز ڕاوێژکار و مامۆستای ئێمەیە (یۆحەنا ١٤: ٢٦)، هەروەها بۆ ڕاستیی تەواو ڕێنماییمان دەکات (یۆحەنا ١٦: ١٣).

کاتێک کە کڵێسای کاتۆلیک بانگەشەی ئەوە دەکەن کە پاپای ڤاتیکان "نوێنەر و جێگرەوەی مەسیحە"، ئەوا لە ڕاستیدا دەسەڵات و کامڵیی کاهینیێتی مەسیح ڕەتدەکەنەوە، هەروەها ئەرک و ڕۆڵێک بە پاپا دەدەن کە خودی مەسیح فەرموویەتی کە هی ڕۆحی پیرۆزە. کەواتە لە کۆتاییدا بۆمان دەردەکەوێت کە کفر و سووکایەتییە بە مەسیح ئەگەر بێتو بە پاپای ڤاتیکان بگوترێت "نوێنەری مەسیح."

تەرجەمەی لە ئینگلیزییەوە: بنیامین بارامی

ژێدەر: gotquestions.org

ئایا لە ڕوانگەی کتێبی پیرۆزەوە، دەبێت ژن ملکەچی مێردەکەی بێت؟

ئایا لە ڕوانگەی کتێبی پیرۆزەوە، دەبێت ژن ملکەچی مێردەکەی بێت؟

ملکەچبوون بابەتێكی گرنگی پەیوەست بە هاسەرگیرییە. کتێبی پیرۆز پەیامێكی ڕوونی لەم بارەیەوە هەیە:

"ئەی ژنان، ملكەچی مێردەكانتان بن هەروەك چۆن ملكەچی مەسیحن، وەك چۆن مەسیح سەری كڵێسایە كە جەستەی خۆیەتی و خۆی ڕزگاركەریەتی، ئاوا پیاو سەری ژن، بەڵكو چۆن كڵێسا ملكەچی مەسیحە، ژنانیش لە هەموو شتێك بۆ مێردەكانیان." (ئەفەسۆس ٥: ٢٢-٢٤)

تەنانەت پێش ئەوەی کە گوناه بێتە نێو جیهانەوە، بنەمای سەرۆکبوونی پیاو بوونی هەبوو (یەکەم تیمۆساوس ٢: ١٣). ئادەم یەکەم جار دروستکرا، هەروەها حەوا بۆ ئەوە دروستکرا کە ببێتە "یارمەتیدەری" ئادەم (پەیدابوون ٢: ١٨-٢٠). خودا چەندین جۆری فەرمانڕەوایی و بەڕێوەبردنیی لە جیهاندا داناوە. حکومەتی داناوە بۆ ئەوەی دادپەروەری لە کۆمەڵگەدا پەیڕەو بکات و پارێزگاری لە گەل و خەڵك بکات. قەشەی داناوە بۆ ئەوەی ئەرکی ڕێنمایی و لەوەڕاندنی مەڕەکانی خودا (باوەڕداران) جێبەجێ بکات. مێرد (هاوسەر) بۆ ئەوەی ژنەکانیان خۆش بوێت و بژێوییان دابین بکەن. باوک بۆ ئەوەی ئامۆژگاری منداڵەکانیان بکەن. لە هەریەک لەوانەی سەرەوەدا ملکەچبوون پێویستە: واتە پێویستە هاوڵاتیان ملکەچی حکومەت، ڕانەمەڕ ملکەچی شوان، ژن ملکەچی پیاو و منداڵ ملکەچی باوک بێت.

ئەو وشە ئەسڵییەی کە لە زمانی یۆنانیدا لە بەرامبەر "ملکەچبوون"ی کوردیدا بەکارهارتووە بریتییە لە "هوپۆتاسۆ" کە شێوازی بەردەوامی فرمانی ملکەچبوونە. واتە، ملکەچبوون بۆ خودا و حکومەت و قەشە و باوک و هاوسەر تەنها یەک جار نییە. کردارێكی بەردەوامە و بەپێی تێپەڕبوونی کات دەبێتە بەشێک لە ئاکار و هەڵسوکەوت.

بێگومان پێش هەموو شتێک، پێویستە لەسەرمان کە ملکەچی خودا بین کە تاکە ڕێگەیەکە بۆ ئەوەی بتوانین گوێڕایەڵی بین (یاقوب ١: ٢١؛ ٤: ٧). هەروەها هەموو شوێنکەوتوویەکی مەسیح پێویستە بێفیز و خاکیی بێت و بەردەوام ملکەچی کەسانی دیکە بێت (ئەفەسۆس ٥: ٢١). لەبارەی ملەکچی نێوان ئەندامانی خێزان، (یەکەم کۆرنسۆس ١١: ٢-٣) دەڵێت کە مێرد پێویستە ملکەچی مەسیح بێت (وەکو چۆن مەسیح ملکەچی یەزدان بوو)، هەروەها ژن پێویستە ملکەچی مێردەکەی بێت.

لەم ڕۆژگارەدا هەڵە تێگەیشتنێکی زۆر هەیە لەبارەی ڕۆڵ و ئەرکی ژن و مێرد لە چوارچێوەی ژیانی هاوبەشدا. لە کاتێکدا کتێبی پیرۆز بە ڕوونی باسی ئەرک و ڕۆڵی ژن و مێردی کردووە، بەڵام زۆر کەس بە ئەنقەست پشتگوێی دەخەن بە بیانووی پێدانی ئازادی بە ژن، کە لە کۆتاییدا بە تێکچوون و پەرتەوازەبوونی ئەندامانی خێزان کۆتایی دێت. مایەی سەرسوڕمان نییە کە جیهان شێواز و پلانی خودا ڕەتدەکەنەوە، بەڵام شوێنکەوتووانی مەسیح دەبێت بەوپەڕی خۆشحاڵییەوە شێوازی بەڕێوەبردنی خودایی پەیڕەو بکەن.

ملکەچبوون وشەیەکی خراپ نییە. ملکەچبوون ڕەنگدانەوەی کەمبوون یان بەهای کەمتر نییە. ئەوەتا مەسیح بەردەوام ملکەچی ویست و خواستی یەزدان بووە (لۆقا ٢٢: ٤٢؛ یۆحەنا ٥: ٣٠)، بەبێ ئەوەی زەڕەیەک لە بەهاکەی کەم ببێتەوە.

بۆ وەڵامدانەوەی بە هەڵە تێگەیشتنی جیهان لەبارەی ملکەچبوونی ژنان بۆ پیاوان، پێویستە لە (ئەفەسۆس ٥: ٢٢-٢٤)دا تیشک بخەینە سەر ئەم لایەنانای خوارەوە:

1.  ژن پێویستە ملکەچی مێردەکەی بێت، نەوەک هەموو پیاوێک. واتە ملکەچبوونی ژن لە هەمبەر تەواوی کۆمەڵگەدا نییە، بەڵكو تەنها هاوسەرەکەی خۆی دەگرێتەوە.

2.  ژن پێویستە بە ویست و ئیرادەی خۆی لە چوارچێوەی گوێڕایەڵبوونی بۆ عیسای مەسیح، ملکەچی مێردەکەی بێت. ژن ملکەچی مێردەکەی دەبێت چونکە عیسای خۆشدەوێت.

3.  نموونەی ملکەچبوونی ژن وەکو نموونەی ملکەچبوونی کڵێسایە بۆ عیسا.

4.  بە هیچ جۆرێك باسی توانا و بەهرە و نرخ و بەهای ژن ناکات. واتە، ملکەچبوونی ژن بۆ مێردەکەی بە هیچ شێوەیەک مانای ئەوە نییە کەمتر یان نزمترە لە مێردەکەی.

سەرنجی ئەوە بدەن کە باسی هیچ مەرجێکی دیاریکراوی فەرمانی نەکردووە، بەڵکو تەنها دەڵێت "لە هەموو شتێكدا." کەواتە نابێت مێردەکە پێش ملکەچبوونی ژنەکە توانا و بەهرەی ژنەکە بخاتە ژێر تاقیکردنەوەوە. لەوانەیە ژنەکە لە زۆر لایەنەوە لە مێردەکەی باشتر بێت بەڵام لە ڕێگەی ملکەچبوونی بۆ فەرمانڕەوایی مێردەکەی، گوێڕایەڵی فەرمانی یەزدان دەبێت. لەو ڕێگەیەوە، ژنی باوەڕدار دەکرێت دڵی مێردە بێباوەڕەکەی بەرەو مەسیح ببات. واتە لە ڕێگەی هەڵسوکەوت و کردارە پێرۆزەکانییەوە و بە بێدەنگ دڵی مێردەکەی بەرەو ڕووی مەسیح دەکاتەوە (یەکەم پەترۆس ٣: ١).

ملکەچبوون دەبێت کاردانەوەیەکی سروشتی بێت بۆ ڕێبەرایەتییەکی پڕ لە میهرەبانی و خۆشەویستی. کاتێک پیاویك ژنەکەی خۆشدەوێت وەکو چۆن مەسیح کڵێسای خۆشدەوێت (ئەفەسۆس ٥: ٢٥-٣٣)، ئەوا ملکەچبوون کاردانەوەیەکی سروشتییە لە ژنەوە بۆ مێرد. بەڵام بەبێ لەبەرچاوگرتنی خۆشەویستی و ئەوانەی کە باسکران، پێویستە ژن ملکەچی مێردەکەی بێت "هەروەک چۆن ملکەچی مەسیحە" (ئەفەسۆس ٥: ٢٢). ئەمەی مانای ئەوەیە کە گوێڕایەڵبوونی بۆ خودا – قبووڵکردنی پلانەکانی خودا – لە ملکەچبوونی بۆ هاوسەرەکەیدا ڕەنگ دەداتەوە. 

دەستەواژەی "هەروەک چۆن" لە ئایەتی بیست و دوودا دەبێت ئەوەمان بەبیر بهێنێتەوە کە دەسەڵاتێكی گەورەتر هەیە کە ژن بەرپرسیارە بەرامبەری. هەربۆیە، نابێت ژنان لە ژێر بیانووی "ملکەچبوونیان بۆ مێرد" سەرپێچی فەرمانی مەدەنی و ڕێسا و یاسای خودایی بکەن. واتە، پێویستە لە شتێکدا ملکەچی مێردەکەی بێت کە ڕاست و یاساییە و دەبێتە هۆی ڕێزگرتن و شکۆدارکردنی خودا. بێگومان ئەوە ڕوونە کە نابێت ملکەچی توندوتیژی بێت، چونکە نە ڕاستە و نە یاساییە و نە دەبێتە هۆی ڕێز و ستایشی خودا. بەکارهێنانی ملکەچبوون بۆ پەرەپێدان و بەکارهێنانی توندوتیژی واتای پشتگوێخستنی فەرمایشتی خودا دێت، هەروەها پشتگیریکردنە لە خراپەکاری.

ئەو داواکارییەکی کە لە (ئەفەسۆس ٥)دا هاتووە، کە باسی ملەکچبوونی ژنان دەکات، بە هیچ ڕێگە نادات بە پیاوان کە خۆپەرست بن و لە هەموو شتێکدا ویست و خواستیان بەسەر ژنەکانیاندا بسەپێنن. (ئایەتی ٢٥) فەرمان بە مێرد دەکات کە ژنەکەی خۆشبوێت، هەروەها لەبەردەم یەزداندا بەرپرسیاری جێبەجێکردنی ئەو فەرمانەیە. پێوستە مێرد دەسەڵاتەکەی بەشێوەیەکی ژیرانە و دەستکراوانە و لە ژێر ترسی یەزداندا بەکاربهێنێت کە لە کۆتاییدا دەبێت وەڵامدەرەوە بێت.

کاتێک وەکو چۆن مەسیح کڵێسای خۆشویست، بە هەمان شێوەش مێردیش ژنەکەی خۆشویست، ملکەچبوون کارێكی سەخت نابێت. (ئەفەسۆس ٥: ٢٤) دەڵێت: "بەڵكو چۆن كڵێسا ملكەچی مەسیحە، ژنانیش لە هەموو شتێك بۆ مێردەكانیان." لە ژیانی هاوبەشدا، ملکەچبوون بە واتای ڕێز و شکۆ دێت بۆ مێرد (ئەفەسۆس ٥: ٣٣). ئەمە پلانی ژیرانەی یەزدانە بۆ شێوازی بەڕێوەبردنی خێزان.

ڕاڤەکار (مەتا هێنری) دەڵێت: "ژن لە لاتەنیشتی ئادەمەوە بەدیهێنراوە. لە سەری ئادەمەوە نەهات، بۆ ئەوەی سەرۆکایەتی بکات، یان لە پێیەوە نەهات تاکو پان ببێتەوە، بەڵکو لە لاتەنیشتییەوە هات بۆ ئەوەی یەکسان بێت لەگەڵی. لەژێر باڵی ئادەمەوە هات بۆ ئەوەی ئادەم بیپارێزێت و لە نزیک دڵیەوە بەدیهات بۆ ئەوەی ئادەم خۆشیبوێت."

ئەو دەقەی کە لە دوای فەرمانی ژن و مێردەکان لە (ئەفەسۆس ٥: ١٩-٣٣)ەوە هاتووە، باسی پڕبوون لە ڕۆحی پیرۆز دەکات. ئەو باوەڕدارانەی کە پڕن لە ڕۆحی پیرۆز پێویستە ستایشی خودا بکەن و بیپەرستن (٥: ١٩)، سوپاسگوزار بن (٥: ٢٠) و ملکەچ بن (٥: ٢١). پاشان پۆڵس کە نووسەری نامەی ئەفەسۆسە، بەردەوام دەبێت و لە ئایەتی (٢٢ - ٢٤)دا بابەتی پڕبوون لە ڕۆحی پیرۆز بەسەر ژنەکاندا جێبەجێ دەکات.

لە کۆتاییدا دەتوانین بڵێین کە ژن ملکەچی مێردەکەی دەبێت، نەک لەبەرئەوەی کە ژن لە پیاو کەمترە (کتێبی پیرۆز هەرگیز باسی شتی وای نەکردووە)، بەڵکو لەبەرئەوەی کە خودا دەیەوێت ژیانی هاوبەشی ژن و مێردایەتی بەو شێوەیە بێت.

تەرجەمەی لە ئینگلیزییەوە: بنیامین بارامی

ژێدەر: gotquestions.org

یەکەمین گوناه چییە؟

یەکەمین گوناە چییە؟

دەستەواژەی "یەکەمین گوناه" پەیوەندی هەیە بە سەرپێچی کردنی ئادەم کاتێک لە داری زانینی چاکە و خراپەی خوارد، هەروەها ئەو کاریگەرییانەی کە لەسەر تەواوی مرۆڤایەتی هەیبوو. گوناهی یەکەم دەکرێت بەم شێوەیە پێناسە بکرێت: "ئەو گوناه و تاوانەیە کە ئێمە هەموومان لە چاوی خوداوە هەمانە بە هۆی ئەنجامی ڕاستەوخۆی گوناهی ئادەم لە باخچەی عەدەن." بیروباوەڕی یەکەمین گوناه بەتایبەتی تیشکدەخاتە سەر کاریگەرییەکانی لەسەر سروشتی ئێمە و پەیوەندیمان لەگەڵ یەزدان تەنانەت پێش ئەوەی کە ئەوەندە گەورە بوبێتین کە گوناهێکی هوشیارانە ئەنجام بدەین. لەمەڕ کاریگەری یەکەمین گوناه، سێ بۆچوون هەن:

پڵەیجیەنیزم (پڵەیجەس 360 – 420 ز.): ئەم بۆچوونە دەڵێت کە گوناهەکەی ئادەم کاریگەری لەسەر گیانی نەوەکانی نییە جگە لە نموونە گوناهبارییەکەی کە کاریگەری دەبێت لەسەر ئەوانەی کە شوێنی دەکەون و وا دەکەن کە ئەوانیش گوناه بکەن. بەپێی بۆچوونی ناوبراو، مرۆڤ دەتوانێت گوناه نەکات ئەگەر بیەوێت. بەڵام ئەمە پێچەوانەی ئەو دەقانەی کتێبی پیرۆزە کە ڕوونیان کردوەتەوە مرۆڤ لەلایەن گوناهەکانیانەوە بە کۆیلە کراون (بێگومان ئەگەر خودا هاوکارییان نەکات)، هەروەها کارە باشەکانی بە "مردوو" یان بێ بەها هەژمارد دەکرێن ئەگەر میهرەبانی و دڵسۆزی خودا نەبێت (ئەفەسۆس ٢: ١- ٢؛ مەتا ١٥: ١٨- ١٩؛ ڕۆما ٧: ٢٣؛ عیبرانییەکان ١: ٦، ٩: ١٤).

ئارمینیەنیزم (یاکۆبوس ئارمینیەس 1560 – 1609 ز.): ئەم بۆچوونە باوەڕی وایە کە گوناهەکەی ئادەم کاریگەری لەسەر هەموو ڕەگەزی مرۆڤایەتی هەیە بە جۆرێک کە هەموو کەسێک ئارەزووی ئەنجامدانی گوناهی بە میرات بۆ ماوەتەوە، ئەمەش ئاماژەیە بە هەبوونی "سروشتی گوناه". هەروەک چۆن پشیلە بە شێوەیەکی سروشتی دەمیاوێنێت، ئێمەش بەهۆی ئەم سروشتە گوناهبارییەوە بە شێوەیەکی سروشتی گوناه دەکەین. ئەم بۆچوونە پێداگری لەسەر ئەوە دەکات کە مرۆڤ بە تەنها خۆی ناتوانێت دەستبەرداری گوناه بێت، بۆیە یەزدانی پەروەردگار نیعمەتی بە هەموومان داوە بۆ ئەوەی گوناه نەکەین. لە ئارمینیەنیزم بەم نیعمەتە دەگوترێت "نیعمەتی ئەزەلی". بەپێی ئەم بۆچوونە ئێمە بەرپرسیار نین لەسەر گوناهی ئادەم بەڵکو تەنها بەرپرسیاریەتی گوناهی خۆمانمان لە ئەستۆدایە. بەڵام ئەمە پێچەوانەی فێرکردنی کتێبی پیرۆزە کە دەڵێت هەموو کەسێک سزای گوناهی دەکەوێتە ئەستۆ، هەرچەندە گوناهی هاوشێوەی ئادەمت ئەنجام نەدابێت (یەکەم کۆرنسۆس ١٥: ٢٢؛ ڕۆما ٥: ١٢- ١٨). هەروەها فێرکردنی نیعمەتی ئەزەلی لە کتێبی پیرۆزدا ئاماژەی پێ نەکراوە.  

کاڵڤینیزم (جان کاڵڤن 1509- 1564 ز.): ئەم بۆچوونە دەڵێت کە گوناهی ئادەم نەک تەنها دەبێتە هۆی ئەوەی کە ببینە خاوەنی سروشتی گوناه بەڵكو بووە هۆی ئەوەی کە لە بەردەم یەزداندا گوناهبار بین، هەر بۆیە شایانی سزاین. لەبەرئەوەی  بە گوناهباری لەدایک دەبین (زەبوورەکان ٥١: ٥)، سروشتی گوناه بە میرات وەردەگرین، بەڵام ئەم سروشتە ئەوەندە خراپە کە (یەرمیا ١٧: ٩) دڵی مرۆڤ بەم شێوەیە وەسف دەکات: "دڵ له‌ هه‌موو شتێك فریوده‌رتره‌ و ده‌رمانی نییه‌". نەک تەنها ئادەم بە هۆی گوناهەکەیەوە بە تاوانبار لەقەڵەم درا بەڵکو تاوانەکەی و سزاکەی (مردن) ئێمەش دەگرێتەوە (ڕۆما ٥: ١٢، ١٩). لە دوو ڕوانگەوە، خودا دەبێت گوناهی ئادەم لەسەر ئێمەش حساب بکات. یەکەم؛ لەبەرئەوەی ڕەگەزی مرۆڤ لەشێوەی تۆودا لەنێو ئادەمدا بووە، کەواتە کاتێک ئەو گوناهی کردووە، ئێمەش کە لە ئەوداین گوناهمان کردووە. ئەمە هاوشێوەی ئەو فێرکردنەیە کە لە کتێبی پیرۆزدا بەرچاومان دەکەوێت کاتێك لێڤییەکان (نەوەکانی ئیبراهیم) بەهۆی ئیبراهیم پارەی دەیەکیان بە مەلکیسادق بەخشی، هەرچەندە لێڤییەکانی سەدان ساڵ دوای ئیبراهیم هاتوون (پەیدابوون ١٤: ٢٠؛ عیبرانییەکان ٧: ٤- ٩). دووەم؛ ئەم ڕوانگەیە دەڵێت کە ئادەم وەکو نوێنەری ئێمە بووە، ئەگەر ئەو گوناهی کردبێت کەواتە ئێمەش تاوانبارین.

بۆچوونی کاڵڤینیزم باوەڕی وایە کە مرۆڤەکان بەبێ هێز و دەسەڵاتی ڕۆحی پیرۆز ناتوانێت خۆی لە گوناه دوور بخاتەوە. دەسەڵاتی ڕۆحی پیرۆزیش تەنها ئەو کاتە بەدەستدێت کە پشت بە عیسای مەسیح و مردنی قوربانیئاسای ئەو لەپێناو گوناهدا لەسەر خاچ ببەستیت. ئەم بۆچوونە لە بۆچوونەکانی دیکە زیاتر لەگەڵ کتێبی پیرۆزدا دەگونجێت. بەڵام، چۆن دەبێت خودا بەرپرسیارییەتی گوناهێکمان لەسەر حساب بکات لە کاتێکدا ئێمە ئەنجاممان نەداوە؟ وەڵامێکی قابیلە قبوڵ بۆ ئەمە دەکرێت ئەوە بێت کە ئەگەر هاتوو سروشتی گوناهباریمان قبوڵ بکەین و بەپێی ئەو سروشتە ژیاین، ئەو کات بەرپرسیار و وەڵامدەرەوە دەبین لەسەر گوناهی یەکەمی ئادەم. لە ژیانماندا دەگەینە خاڵێک کە ئاگامان لە گوناهباری خۆمان دەبێت، لەو خاڵەدا دەبێت سروشتی گوناهباریمان ڕەتبکەینەوە و لەو بارەوە تۆبە بکەین. ئەگەر نا، ئێمە هەموومان بە شێوەیەکی کردەیی بە گوتنی ئەوەی کە سروشتی گوناهباری شتێكی باشە، قبوڵ و پەسەندی دەکەین. ئینجا دوای قبوڵکردنی سروشتی گوناهباریمان دەریدەخەین کە هاوڕاین لەگەڵ ئەو گوناهەی کە ئادەم و حەوا لە باخچەی عەدەن ئەنجامیان دا. هەر بۆیە، بەبێ ئەوەی گوناهەکەمان ئەنجام دابێت، تاوانی ئەو گوناهەمان دەکەوێتە ئەستۆ.

تەرجەمەی لە ئینگلیزییەوە: بنیامین بارامی

ژێدەر: gotquestions.org

"شاهیدانی یەهوە" کێن و باوەڕیان بە چی هەیە؟

"شاهیدانی یەهوە" کێن و باوەڕیان بە چی هەیە؟

ئەو ڕێبازەی کە ئەمڕۆ بە "شاهیدانی یەهوە" ناسراون لە ویلایەتی پێنسڵڤانیای ئەمریکا لە ساڵی ١٨٧٠ سەریانهەڵدا. لە سەرەتادا وەکو قوتابخانەی فێربوونی کتێبی پیرۆز بوو کە لەلایەن "چاڵز ڕەسڵ"ەوە سەرپەرشتی دەکرا. ڕەسڵ ناوی لە گروپەکەی نا "خوێندنی کتێبی پیرۆزی هەزارەی شەبەق". لەو کاتەدا ڕەسڵ دەستی کرد بە نووسینی کۆمەڵە کتێبێک بە ناوی "شەبەقی هەزارە" کە لە شەش جڵد پێکهاتبوو. شایانی باسە کە زۆربەی ئەو بیروباوەڕەی یاوەرانی ڕەسڵ واتە شوێنکەوتوانی "شاهیدانی یەهوە" هەیانە، لەو شەش جڵد کتێبەوە سەرچاوەیان گرتووە.

دوای ئەوەی لە ساڵی ١٩١٦دا ڕەسڵ مرد، هاوڕێ و جێگرەوەکەی، حاکم "جەی ئێف ڕەتەرفۆرد" جەڵدی حەوتەم و کۆتایی نووسی و بەو شێوەیە زنجیرەی "شەبەقی هەزارە"ی کامڵ کرد. لە ساڵی ١٨٨٦دا هەر دوو ڕێکخراوی "واچتاوەر بایبڵ و تراکت سۆسایەتی" دامەزرا و بەخێرایی بووە هۆی بڵاوکردنەوەی بیروباوەڕی بزوتنەوەی هەزارەی شەبەق. تا ساڵی ١٩٣١ ئەم دەستەیە بە "ڕەسڵییەکان (شوێنکەوتووانی ڕەسڵ)" ناسرابوون بەڵام دوای ئەوەی کە ئەندامانی ڕێکخراوەکە تووشی ناکۆکی بوون، دەستەیەکیان لێ جیابووە ناویان گۆڕا بۆ "شاهیدانی یەهوە." ئەو دەستەیەی کە لەمان جیابووەوە وەکو "قوتابییانی کتێبی پیرۆز" خۆیان دەناسێنن.

"شاهیدانی یەهوە" باوەڕیان بە چی هەیە؟

ئەگەر بە وردی سەرنجی بیروباوەڕیان بدەین لەمەڕ خودابوونی مەسیح، ڕزگاربوون، سیانە (ثالوث)، ڕۆحی پیرۆز و کەفارەت؛ بۆمان دەردەکەوێت کە ئەم ڕێکخراوە خاوەنی بۆچوونی ڕاستەقینە و دروستی مەسیحی نین.

شاهیدانی یەهوە باوەڕیان وایە کە مەسیح میکائیلی سەرۆک فریشتەیە کە پلە بەرزترین بەدهێنراوە. ئەمەش پێچەوانەی چەندین ئایەتی کتێبی پیرۆزە کە خوادابوونی عیسای مەسیحیان یەکلایی کردوەتەوە (یۆحەنا ١: ١، ١٤، ٨: ٥٨، ١٠: ٣٠).

شاهیدانی یەهوە پێیان وایە کە ڕزگاری لەڕێگەی باوەڕ و کرداری باش و ملکەچییەوە بەدەستدێت. واتە ئەمە پێچەوانەی چەندین ئایەتی کتێبی پیرۆزە کە دەڵێن ڕزگاری نیعمەتێکە لەڕێگەی باوەڕەوە بەدەستدێت (یۆحەنا ٣: ١٦؛ ئەفەسۆس ٢: ٨؛ ٩، تیتۆس ٣: ٥).  

شاهیدانی یەهوە سیانە (ثالوث) ڕەتدەکەنەوە. دەڵێن کە عیسای مەسیح بوونەوەێکی بەدیهێنراوە و ڕۆحی پیرۆزیش هێزی بێگیانی خودایە (واتە ڕۆحی پیرۆز دەسەڵاتی نییە). هەروەها باوەڕیان بەوەش نییە کە مەسیح لە جێگەی ئێمەی گوناهبار گیانی خۆی بەخت کردبووە بەڵکو دەڵێن کە مەسیح گیانی سپارد لەسەر خاچ بۆ ئەوەی کەفارەتی گوناهەکانی ئادەم بدات و هیچی دیکە.

باشە ئەوە زانیمان کە "شاهیدانی یەهوە" چۆن بیر دەکەوە و باوەڕیان بە چی هەیە؛ ئەی باشە چۆن پاساو بۆ بیروباوەڕ و بۆچوونەکەیان دێننەوە؛ بە چی ڕێگەیەک بەرگری لە خۆیان دەکەن؟

پێش هەموو شتێک دەڵێن کە کتێبی پیرۆز بەپێی تێپەڕبوونی کات لەلایەن کەنیسەوە دەستکاری کراوە، هەربۆیە خۆیان هاتوون و کتێبی پیرۆزیان وەرگێڕاوە و وەشانێکی تایبەت بە خۆیان داناوە بە ناوی "وەرگێڕانی جیهانی نوێ."

هەر دوو ڕێکخراوی "واچتاوەر بایبڵ و تراکت سۆسایەتی" هاتوون هەندێک لە دەقەکانی کتێبی پیرۆزیان دەستکاری کردووە بۆ ئەوەی لەگەڵ بیروباوەڕە هەڵەکەی خۆیاندا بیگونجێنن؛ لە جێگەی ئەویە کە بێن و بنەمای باوەڕیان لەسەر کتێبی پیرۆز بنیات بنێن! "وەرگێڕانی جیهانی نوێ" چەندین جار دەستکاریی کراوە کاتێک کە بۆیان درکەوتووە کە هەندێ ئایەت هێشتا ماون کە لەگەڵ بۆچوون و باوەڕەکەی ئەواندا نەگونجاوە.

"واچتاوەر بایبڵ" باوەڕ و فێرکردنەکانی خۆی لەسەر بنەمای نووسینەکانی چاڵز ڕەسڵ و حاکم جۆوزف فرانکڵین و جێگرەوەکانی داڕشتووە. تەنیا ئەوانەی کە لە بەشی بەڕێوەبەری "واچتاوەر بایبڵ و تراکت سۆسایەتی" ئیدعای ئەوە دەکەن کە بۆیان هەیە کتێبی پیرۆز تەرجەمە بکەن. واتە ئەوان هەرچی بڵێن هەر ئەوە دەبێت هەربۆیە بیرمەندان و زانایانی دیکە کە لە دەستەی بەڕێوەبەری نین حەقی هیچ جۆرە گلەیی و قسەیەکیان نییە. ئەمەش ڕێک پێچەوانەی ئاگادارکردنەوە توندەکەی پۆڵسە بۆ تیمۆساوس (هەروەها بۆ ئێمەش) کە دەبێت شتێک بخوێنین کە خودا پەسەندی کردبێت هەربۆیە نابێت هەست بە شەرمەزاری بکەین کە بمانەوێت وشەی خودا بە دروستی بەکاربێنین و مامەڵەی لەگەڵ بکەین.

ئەو ئاگادارییە توندەی کە لە (دووەم تیمۆساوس ٢: ١٥)دایە فەرمانێکی ڕوونی خودایە بۆ هەر یەک لە ڕۆڵەکانی کە وەکو خەڵکی بیریە بن؛ کە ڕۆژانە سەیری کتێبی پیرۆزیان دەکرد بۆ ئەوەی بزانن ئەو شتانەی کە پێیان دەگوترێتەوە لەگەڵ کتێبی پیرۆزدا دەگونجێت.

"كۆشش بكه‌ خۆت بسه‌لمێنی بۆ خودا، كارگه‌رێكی بێ شه‌رمه‌زاری، وشه‌ی ڕاستی به‌ ڕێگای ڕاست لێك بده‌یته‌وه‌." (دووەم تیمۆساوس ٢: ١٥)

"به‌ڵام خه‌ڵكی بیریه‌ له‌ سالۆنیكییه‌كان تێگه‌یشتووتر بوون، به‌وپه‌ڕی په‌رۆشییه‌وه‌ په‌یامه‌كه‌یان وه‌رگرت، ڕۆژانه‌ له‌ نووسراوه‌ پیرۆزه‌كان ورد ده‌بوونه‌وه‌ ئاخۆ شته‌كان ئاوان." (کرداری نێردراوان ١٧: ١١)

پێناچێت هیچ تاقم و دەستەیەک هەبن بە ئەندازەی "شاهیدانی یەهوە" دڵسۆز بن لە گەیاندنی پەیامەکەیان بەڵام بەداخەوە پەیامەکەیان پڕە لە شێواندن و فێلکردن و فێرکردنی هەڵە.

نوێژ دەکەین و دەپاڕێینەوە لە یەزدانی پەروەرگارمان کە چاوی "شاهیدانی یەهوە" بکاتەوە بۆ ئەوەی ڕاستی ئینجیلی عیسای مەسیح و پەیامی ڕاستی وشەی خودا ببینن.

تەرجەمەی لە ئینگلیزییەوە: بنیامین بارامی

ژێدەر: gotquestions.org